در سال ۱۳۲۵ و به مناسبت پایان خودمختاری جعفر پیشه‌وری در آذربایجان، روح‌الله خالقی و رهی معیری ترانه‌ای را با نام آذربایجان ساختند و با صدای بنان اجرا کردند که کلام آن حسی میهن‌پرستانه نسبت به این رخداد سیاسی مهم داشت.
خالقی یک سال قبل از این هم آهنگ سرودی را به همین نام و با کلامی از حسین گل‌گلاب ساخته بود که آن را در مرداد ۱۳۲۴ (یک ماه پیش از اعلام موجودیتِ فرقه‌ی دموکرات آذربایجان) و با همراهی ارکستر انجمن موسیقی ملی در تبریز اجرا کرده بود.
مجموعه‌ی این ترانه‌ها را جدا از ماهیت میهن‌پرستانه و یا کیفیت هنری‌‌شان، می‌توان در رده‌ی ترانه‌ها و سرودهای مناسبتی قرار داد که در طول قرن اخیر، بنا به رخدادهای مختلف سیاسی و اجتماعی، ورزشی و… هم‌سو با پسند قدرت سیاسیِ حاکم ساخته و اجرا شده‌اند و به نحوی بخشی از پروپاگاندای حکومتی محسوب می‌شوند.