آقایون! صنعت کردم

۱۳۱۵: ضبط ترانه‌های فكاهی بديع‌زاده در برلين
«سده‌ی سنگ و الماس» (ضمیمه‌ی روزنامه‌ی «همشهری»)
۲۵ مرداد ۱۳۹۹
حسین عصاران

جواد بدیع‌زاده که از سال ۱۳۰۴ و با ضبط چند ترانه روی صفحه‌ی گرام برای کمپانی مسترز-ویس، وارد عرصه‌ی ترانه‌سازی و ترانه‌خوانی شده بود، به‌واسطه‌ی ترانه‌هایی که نغمه‌‌های آن‌ها تحت تاثیر لحن آثار روز ِغربی و کلام‌شان نیز با مضامینی معمول و زبانی محاوره‌ای پردازش شده بود، در همان سال‌های قبل از راه‌اندازی رادیو نیز به محبوبیت و معروفیت رسیده بود.
از این روی بدیع‌زاده را می‌توان یکی از پیش‌روان عرصه‌ی ترانه‌سازی بر مبنای کلام روزمره و زبان به اصطلاح کوچه‌بازاری دانست که در سال‌های بعد، ذیل عناوین و سبک‌های متنوع موسیقایی به جریانی قوی، پرمخاطب و قابل‌رقابت با گونه‌ی ترانه‌سازی‌های رادیویی/ دولتی بدل گردید.
او در سال ۱۳۱۵ با همراهی با ابوالحسن صبا و مرتضی محجوبی در شهر حَلب و به سفارش کمپانی سودوا، تعدادی ترانه، همچون زالزالک، ماشین مشتی ممدلی، پول خروس و… را روی صفحه‌ی گرام ضبط کرد.
در زمستان همان سال هم به دعوت کمپانی ادئون مجموعه‌ای از کارهایش را در برلین و با همراهی ارکستر پنج نفره‌ی کافه‌ی لُرلایِ آن شهر، اجرا و روی صفحه ضبط کرد.
سرمایه‌گذاری مستمر موسسات انتشاراتی مختلف برای ضبط و انتشار ترانه‌های فکاهیِ بدیع‌زاده را می‌توان نمایه‌ای از محبوبیت و جذابیت چنین ترانه‌هایی نزد عموم دانست. برداشتی که در دهه‌های بعد صحت آن به طور مستمر ثابت شده است.

پیشنهاد مطالعه: کتاب «گلبانگ محراب تا بانگ مضراب» (خاطرات سیدجواد بدیع‌زاده)
به کوشش الهه بدیع‌زاده، ناشر: نی،۱۳۸۰